Impulsning saqlanish qonuni

Andoza:Manba Impulsning saqlanish qonuni — Agar moddiy nuqtalar tizimiga taʼsir qilayotgan tashqi kuchlarning geometrik yigʻindisi nolga teng boʻlsa, koʻrilayotgan tizim berk tizim deyiladi, yaʼni

$\overrightarrow{F}\text{c}={\sum }_{i=1}^n*\overrightarrow{F}\text{i}=0$ boʻlsa

$\frac{d\overrightarrow{P}\text{c}}{dt}=\overrightarrow{F}\text{c}$ - ifoda $\frac{d\overrightarrow{P}\text{c}}{dt}=0$ koʻrinishga keladi va

$\overrightarrow{P}\text{c}=\overrightarrow{P}\text{1}+\overrightarrow{P}\text{2}+......+\overrightarrow{P}\text{n}=const$

boʻladi.

Bu ifoda tizim inersiya markazi impulsining saqlanish qonuni deb ataladi. Berk tizimdagi jismlar impulslarining geometrik yigʻindisi oʻzgarmas boʻlib qoladi.

Endi $\overrightarrow{F}\text{c}\ne 0$ boʻlib, uning biror $OX$ oʻqiga proeksiyasi nolga teng boʻlsa, yaʼni $\frac{d\overrightarrow{P}\text{c}}{dt}=0$ boʻlsa impulsning shu oʻqqa proeksiyasi oʻzgarmas boʻlib qoladi   $\overrightarrow{P}\text{x}=const$.

Bu holat (ogʻirlik kuchi maydoni taʼsiridagi jism harakati) gorizontga burchak ostida otilgan tosh yoki otilgan oʻq harakatida namoyon boʻladi.

Bu holda tizimning natijalovchi impulsi $\overrightarrow{P}\text{c}\ne 0$ boʻlib, faqat uning $x$ oʻqiga proeksiyasi oʻzgarmas holda saqlanadi.

Masalan, jismning erkin tushishida impulsning gorizantal $x$ oʻqi yoʻnalishidagi tashkil etuvchisi   $\overrightarrow{P}\text{x}=const$

boʻlib, vertikal $y$ oʻqi yoʻnalishidagi tashkil etuvchi $\overrightarrow{P}\text{y}$ esa uzluksiz oʻzgara boradi.

Adabiyotlar

•Fizika kursi darslik 1-qism

•Abdurahmanov K.P.,fizika-matematika fanlari doktori,professori,Egamov O'.Fizika-matematika fanlari nomzodi,dotsent

•Toshkent-2008-yil

•35,36-varaqlardan foydalanilgan