Delta-funksiya
Delta - funksiya yoki Dirak delta funksiyasi

Fanga kiritilish tarixi va matematik isboti
Birinchi marta 1926-yilda Dirak tomonidan kiritilgan -funksiya odatda quyidagicha ta'riflanadi:
- , agar
- , agar
- , agar
Integrallash chegaralari bo`lishi shart emas. Delta-funksiya cheksiz bo`lgan nuqtani o`z ichiga olgan har qanday soha integrallash sohasi bo`lishi mumkin. Delta-funksiyaning ma'nosi ham shundaki, integral uning argumenti bo`yicha olinadi.
Har qanday uzluksiz funksiya uchun yozish mumkin:
, agar
Haqiqatdan, xususiyatiga muvofiq, yuqoridagi integralda faqat nuqta atrofigina ahamiyatlidir. Cheksiz kichik sohada uzluksiz funksiyani o`zgarmas hisoblash mumkin. U vaqtda funksiyaning qiymatini integral belgisining oldiga chiqariladi. Qolgan integral esa 3-formulaga asosan birga tengdir.
Delta-funksiya uchun muhim bo`lgan yana bir formulani qarab ko`raylik:
, agar
Haqiqatdan ham, agar ni orqali belgilasak,
U vaqtda (1) va (2) formulalarga asosan,
agar agar
(5) da ifodalangan tenglik belgisining ma'nosi shundan iboratki, uning o`ng va chap tomonlari integral ostidagi ko`paytuvchilar sifatida olinib, bir xil natija beradi.
Tenglamaning chap tomonini ko`rib chiqaylik. Agar bo`lsa,
bo`ladi. Ammo (6) ga muvofiq,
Endi (6)-(8) ifodalarni nazarda tutib, delta-funksiya ta'rifiga asosan yozishimiz mumkin
demak,
Agar bo`lsa,
bo`ladi.
(5) ning o`ng tomonidan olingan integral esa
bo`ladi.
Shunday qilib, (5) ifoda isbotlandi. Xususiy hol uchun
Xossalari
- Delta-funksiya - juft funksiya hisoblanadi.
- , bu yerda - funksiyaning nollari
- Bir o`lchamli Delta-funksiyadan olingan integral Heaviside funksiyasi beradi:
- Delta-funksiyaning filtrlash xossasi:
Integral tasavvurlar
Amaliyotda, ko`pincha, Delta-funksiyaning integral ko`rinishidan foydalanish qulay:
Yana qarang
Adabiyotlar
- Mallin R.X., Klassik elektrodinamika, O`qituvchi, - T. 1974
- Дирак П. А. М. Основы квантовой механики / Пер. с англ. — М., 1932 (есть много переизданий).