Ammiak sahifasining manbasini koʻrish

'''Ammiak''' — {{chem2|NH3}}, [[azot]]ning [[vodorod]] bilan hosil qilgan eng oddiy birikmasi; oʻtkir hidli, rangsiz, zaharli gaz, qaynash temperaturasi 33,35 °C, suyuqlanish temperaturasi — 77,7 °C. Bir litr ammiakning ogʻirligi 0,7713 g, suvda yaxshi eriydi. Ammiakning suvdagi eritmasi kuchsiz asos. U tabiatda sof holda nihoyatda oz miqdorda uchraydi, azotli organik moddalarning parchalanishidan hosil boʻlib turadi. Ammiak toshkoʻmirni quruq haydashda qoʻshimcha mahsulot sifatida olinadi, ammo, asosan, azot bilan vodoroddan sintetik usulda hosil qilinadi:
: <chem>N2\ +\ 3H2 \rightleftarrows 2NH3</chem> + 91,84 kJ
reaksiya faollovchi oksidlar ({{chem2|Al2O3}}, {{chem2|K2O}}, CaO, {{chem2|SiO2}}, [[Magniy oksid|MgO]]) yordamida suyuqlantirilgan {{chem2|Fe3O4}}-dan qaytarish usuli bilan olingan [[temir]] (katalizator) ishtirokida, 300-1000 atm bosim va 500-550 °C temperaturada olib boriladi. Laboratoriyada ammoniy tuzlaridan olinadi. Ammoniy tuzlari, mas, [[Ammoniy sulfat|{{chem2|(NH4)2SO4}}]], [[Ammoniy nitrat|{{chem2|NH4NO3}}]] [[Ishqoriy metallar|ishqoriy metall]] tuzlariga oʻxshaydi, lekin ishqorlar taʼsir etganida Ammiak ajralib chiqadi. Ammiakning suvdagi eritmasi nashatir spirtdir. Ammiak asosan [[nitrat kislota]] olishga sarflanadi.

Ammiak ham, ammoniy tuzlari singari qishloq xoʻjaligida oʻgit sifatida ishlatiladi. Undan sovituvchi vosita sifatida ham foydalaniladi. Ammiak Oʻzbekistonda — [[Chirchiq]], [[Fargʻona]] va Navoiy [[kimyo]] kombinatlarida sintez qilinadi, buning uchun lozim boʻlgan azot havodan, vodorod esa [[Buxoro]] tabiiy gazidan konversiya usuli bilan olinadi.

== Adabiyotlar ==
* [[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
{{OʻzME}}


{{chala}}

[[Turkum:Kimyoviy birikmalar]]